5+1 λανθασμένες ενδείξεις χορήγησης ορμονικών σκευασμάτων

Στις μέρες μας η διαρκώς μειούμενη περιεκτικότητα των ορμονικών σκευασμάτων σε δραστική ουσία και η χρήση απόλυτα βιοσυμβατών ορμονών έχει καταστήσει τη χορήγησή τους εξαιρετικά ασφαλή, με την προϋπόθεση ότι αυτή γίνεται με την κατάλληλη ένδειξη.

Ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές που η ορμονική θεραπεία χορηγείται είτε λανθασμένα είτε για την συμπτωματική μόνο αντιμετώπιση γυναικολογικών παθήσεων, με αποτέλεσμα τη μάταιη επιβάρυνση του οργανισμού.

Ακολούθως αναλύουμε τις πιο συχνές λανθασμένες ενδείξεις χορήγησης ορμονικών σκευασμάτων.

Οι συχνότερες λανθασμένες ενδείξεις χορήγησης ορμονικών σκευασμάτων

1. Κύστες ωοθηκών

Οι κύστες των ωοθηκών αποτελούν ένα συχνό πρόβλημα των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Δεν είναι λίγες οι φορές που για τη θεραπεία τους χρησιμοποιούνται αντισυλληπτικά δισκία, χωρίς ωστόσο η τακτική αυτή να έχει κάποιο ιατρικό όφελος.

Πολλαπλές έρευνες έχουν αποδείξει, πως οι περισσότερες κύστες ωοθηκών υποστρέφουν μόνες τους χωρίς τη χρήση οποιουδήποτε ορμονικού σκευάσματος, ενώ όσες φορές αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί δεν έχει παρατηρηθεί ΚΑΜΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ του ποσοστού ή του χρόνου υποστροφής. Η όποια υποχώρηση των κύστεων ωοθήκης παρατηρείται με τη χρήση αντισυλληπτικών δισκίων είναι εντελώς συμπωματική.

Οι κύστες, οι οποίες επιμένουν για σημαντικό χρονικό διάστημα είναι πολύ πιθανό να μην είναι λειτουργικές (κύστη ενδομητρίωσης, δερμοειδής, κυσταδένωμα κτλ.) και απειλούν την υγεία της ασθενούς. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει απόλυτη ένδειξη για μικροχειρουργική (λαπαροσκοπική) αφαίρεσή τους.

2. Καθυστέρηση περιόδου

Στην Ελλάδα η χορήγηση δισκίων προγεστερόνης (π.χ. Duphaston, Primolut) για πρόκληση περιόδου σε περίπτωση καθυστέρησης αποτελεί δημοφιλή τακτική. Η χορήγηση ωστόσο αυτή δεν φαίνεται να έχει κάποιο όφελος.

Η ορμονική διαταραχή, η οποία συχνά ευθύνεται για τις καθυστερήσεις της περιόδου, δεν επηρεάζεται από τα παραπάνω σκευάσματα. Την ίδια στιγμή η αιμορραγία που προκαλείται δεν αποτελεί κανονική περίοδο αλλά μία απλή αντίδραση της μήτρας στην επίδραση της ορμόνης.

Οι καθυστερήσεις στον κύκλο χρήζουν υπεύθυνης διερεύνησης με στόχο την οριστική θεραπεία της αιτίας που τις προκαλεί.

3. Διαταραχές του κύκλου

Στην περίπτωση των γενικευμένων διαταραχών του κύκλου τα σκευάσματα, τα οποία συνήθως χρησιμοποιούνται είναι τα αντισυλληπτικά. Ωστόσο και εδώ ισχύουν τα ίδια με τη χρήση σκευασμάτων προγεστερόνης.

Η ορμονική διαταραχή, η οποία συχνά ευθύνεται για τις διαταραχές του κύκλου, δεν επηρεάζεται από τα παραπάνω σκευάσματα. Η χρήση αντισυλληπτικών τις περισσότερες φορές απλά μεταθέτει το πρόβλημα, το οποίο επανέρχεται μετά τη διακοπή λήψης τους.

Και εδώ η διερεύνηση και στοχευμένη θεραπεία της αιτίας του προβλήματος αποτελεί τον υπεύθυνο τρόπο αντιμετώπισης.

4. Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ)

Το ΣΠΩ αποτελεί την πιο συχνή αιτία διαταραχής του κύκλου μιας ασθενούς, κυρίως με τη μορφή καθυστερήσεων της περιόδου. Όταν οι κύριες ενοχλήσεις αφορούν τις διαταραχές της περιόδου και τα συμπτώματα της αυξημένης παραγωγής ανδρογόνων (τριχοφυΐα, ακμή κτλ.) τότε ειδικά αντισυλληπτικά δισκία αποτελούν μια καλή λύση για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Ωστόσο αυτά δεν θεραπεύουν την αιτία του προβλήματος.

Η σωστή θεραπεία εξατομικεύεται με βάση τα χαρακτηριστικά και τον οικογενειακό προγραμματισμό της κάθε ασθενούς και περιλαμβάνει τις περισσότερες φορές αλλαγή στον τρόπο ζωής (μείωση βάρους, άσκηση), χορήγηση ειδικών συμπληρωμάτων διατροφής και φαρμακευτική ρύθμιση του μεταβολισμού της ασθενούς.

5. Ενδομητρίωση

Δεν είναι λίγες φορές που επί υποψίας ενδομητρίωσης ή ακόμη και μετά από υπερηχογραφική διάγνωση κύστεων ενδομητρίωσης στις ωοθήκες χορηγείται ορμονική θεραπεία με τη μορφή αντισυλληπτικών δισκίων ή σκευασμάτων προγεστερόνης (π.χ. Visannette) με σκοπό τη θεραπεία της ασθένειας, την αντιμετώπιση του χρόνιου άλγους που προκαλεί ή τη μείωση του μεγέθους των ευρημάτων. Ωστόσο η τακτική αυτή είναι λανθασμένη.

Η ενδομητρίωση είναι μια καλοήθης νόσος, η οποία προκαλεί τόσο μακροσκοπικές όσο και μικροσκοπικές αλλοιώσεις των ιστών, οι οποίες δεν αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά. Την ίδια στιγμή ο χρόνιος πόνος αλλά και οι κύστες, τα οποία η νόσος συχνά προκαλεί, αποτελούν σύμφωνα με διεθνείς οδηγίες απόλυτη ένδειξη μικροχειρουργικής (λαπαροσκοπικής) θεραπείας της νόσου.

6. Ινομυώματα

Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας, οι οποίοι προέρχονται από το μυϊκό της τοίχωμα. Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί φαρμακευτική θεραπεία, η οποία να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το πρόβλημα. Η χρήση δε ορμονικών σκευασμάτων (είτε αντισυλληπτικών, είτε σκέτης προγεστερόνης) όχι μόνο δεν λύνει αλλά επιδεινώνει το πρόβλημα.

Τα ινομυώματα της μήτρας χρήζουν τακτικής παρακολούθησης. Σε περίπτωση έντονων συμπτωμάτων (π.χ. άλγος, αιμορραγία) ή προοδευτικής αύξησης του μεγέθους τους η μικροχειρουργική (λαπαροσκοπική) αφαίρεσή τους δίνει οριστική και ανώδυνη λύση στο πρόβλημα.