- Γυναικολογία
-
by Ioannis Raptis
Ο ιός HPV ή αλλιώς ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων μεταδίδεται κατά κόρον μέσω της σεξουαλικής επαφής και προκαλεί μόλυνση στο δέρμα και σε διάφορους βλεννογόνους, όπως στον τράχηλο της μήτρας.
Πρόκειται για την πιο συνηθισμένη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο ιός HPV είναι τόσο κοινός, που το 80% των ανθρώπων θα προσβληθούν κάποια στιγμή στη ζωή τους από αυτόν.
Στο άρθρο που ακολουθεί αναλύουμε τους τύπους, τα συμπτώματα, τους τρόπους πρόληψης αλλά και θεραπείας του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).
Περιεχόμενα:
HPV Τύποι
Συνολικά υπάρχουν περίπου 200 διαφορετικοί τύποι του ιού, οι οποίοι διακρίνονται σε «χαμηλού», «μεσαίου» και «υψηλού κινδύνου» αφού δεν χαρακτηρίζονται όλοι από τον ίδιο βαθμό επικινδυνότητας.
Ορισμένοι τύποι του ιού (συνήθως χαμηλού κινδύνου) προκαλούν καλοήθεις βλάβες του δέρματος, τα κονδυλώματα, τα οποία αναγνωρίζονται με γυμνό μάτι και τα οποία μπορούν να εμφανιστούν σε διάφορα σημεία του σώματος.
Κάποιοι άλλοι τύποι (συνήθως υψηλού κινδύνου) μπορούν να προκαλέσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις (δυσπλασία), οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν στον τράχηλο, τον κόλπο, το αιδοίο, τον πρωκτό, το πέος ή τον φάρυγγα. Οι αλλοιώσεις αυτές δεν φαίνονται με γυμνό μάτι και εάν δεν ανιχνευθούν και δεν αντιμετωπιστούν σωστά ενδέχεται να οδηγήσουν σε βάθος χρόνου στην εμφάνιση καρκίνου.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί με μεγάλη διαφορά την πιο συχνή κακοήθεια, η οποία συνδέεται με τη μόλυνση από ιό HPV υψηλού κινδύνου, με τους τύπους 16 και 18 να ευθύνονται για την πλειοψηφία των περιπτώσεων.
HPV διάγνωση
Η διάγνωση του ιού HPV μπορεί να πραγματοποιηθεί με διάφορους τρόπους αναλόγως την ηλικία της ασθενούς. Μέχρι την ηλικία των 30 ετών μέσω του τεστ Παπανικολάου υπάρχει η δυνατότητα ανίχνευσης προκαρκινικών αλλοιώσεων του ιού HPV στην επιφάνεια του τραχήλου, οι οποίες δεν φαίνονται στην απλή κλινική εξέταση.
Από την ηλικία των 30 ετών και μετά στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας προστίθεται το τεστ HPV, το οποίο ανιχνεύει την παρουσία του γενετικού υλικού του ιού HPV στον τράχηλο της μήτρας.
Σε περίπτωση παθολογικών ευρημάτων στα παραπάνω τεστ υπάρχει δυνατότητα πραγματοποίησης κολποσκόπησης από εξειδικευμένο γιατρό. Κατά την εξέταση αυτή με τη βοήθεια ειδικής μεγεθυντικής κάμερας μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια όλες τις προκαρκινικές αλλοιώσεις από τον ιό HPV στην επιφάνεια του τραχήλου.
HPV Συμπτώματα
Ο ιός HPV είναι σε γενικές γραμμές ασυμπτωματικός και δε γίνεται αντιληπτός. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η λοίμωξη από τον ιό HPV θα εξαφανιστεί από μόνη της χωρίς να οδηγήσει σε κάποιο σύμπτωμα ή νόσο.
Όταν ωστόσο το ανοσοποιητικό σύστημα δεν καταφέρνει να θέσει τον ιό υπό έλεγχο μπορεί να εμφανιστούν βλάβες.
Οι βλάβες αυτές μπορεί να είναι είτε κονδυλώματα, τα οποία γίνονται αντιληπτά με γυμνό μάτι, είτε προκαρκινικές αλλοιώσεις (δυσπλασία), οι οποίες ανιχνεύονται με ειδικές εξετάσεις (τεστ Παπ, τεστ HPV, κολποσκόπηση) και ενδέχεται να οδηγήσουν σε βάθος χρόνου στην εμφάνιση καρκίνου.
HPV Θεραπεία
Μετά τη μόλυνση από τον ιό HPV αυτός παραμένει για πάντα στο σώμα, τις περισσότερες φορές σε λανθάνουσα φάση, έχοντας περιχαρακωθεί από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Ωστόσο σε λίγες περιπτώσεις ο ιός δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά από το ανοσοποιητικό σύστημα με αποτέλεσμα να προκαλεί την εμφάνιση κονδυλωμάτων ή προκαρκινικών αλλοιώσεων.
Μέσω του τακτικού γυναικολογικού προληπτικού ελέγχου και της πραγματοποίησης τεστ Παπανικολάου και τεστ HPV (από την ηλικία των 30 ετών και μετά) έχουμε τη δυνατότητα να διαγνώσουμε και να θεραπεύσουμε τις βλάβες αυτές πολλά χρόνια πριν γίνουν επικίνδυνες.
Συγκεκριμένα, ανάλογα με τις επιπλοκές, τις οποίες έχει προκαλέσει ο ιός HPV συνιστώνται οι εξής θεραπευτικές μέθοδοι:
Κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων: Η θεραπεία τους μπορεί να γίνει με τη βοήθεια τοπικής φαρμακευτικής αγωγής ή χειρουργικής αφαίρεσης με laser, κρυοπηξία ή διαθερμία.
Προκαρκινικές βλάβες – Δυσπλασία τραχήλου: Όταν οι βλάβες είναι υψηλού βαθμού απαιτείται η μικροχειρουργική τους αφαίρεση με χρήση λέιζερ ή διαθερμίας. Επιπλέον διάφορα κολπικά σκευάσματα δοκιμάζονται για την αντιμετώπιση αλλοιώσεων στην επιφάνεια του τραχήλου, ωστόσο αυτά δεν αποτελούν ακόμα κομμάτι των επισήμων κατευθυντήριων γραμμών.
HPV Πρόληψη
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που μπορούν να αποτρέψουν αποτελεσματικά τη λοίμωξη από τον ιό HPV.
Η χρήση προφυλακτικού μπορεί να μειώσει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού HPV, χωρίς όμως να την αποκλείσει εντελώς.
Το εμβόλιο κατά του HPV αποτελεί σήμερα τον μόνο αξιόπιστο και απόλυτα ασφαλή τρόπο πρόληψης της λοίμωξης από τον ιό HPV. Το πιο σύγχρονο εμβόλιο, το Gardasil 9, προστατεύει από 9 τύπους του ιού μειώνοντας σε μεγάλο βαθμό την πιθανότητα εμφάνισης κονδυλωμάτων, δυσπλασίας και καρκίνου και στα δύο φύλα.
Για τον λόγο αυτό ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV συστήνεται τόσο στα κορίτσια όσο και στα αγόρια από την ηλικία των 9 ετών και μετά, ενώ ενδείκνυται η ολοκλήρωσή του πριν από την πρώτη σεξουαλική επαφή.
Συχνές ερωτήσεις
1. Τι σημαίνει έχω τον ιό HPV;
Αν έχετε ένα θετικό τεστ HPV σημαίνει ότι έχει γίνει ανίχνευση της μόλυνσης από τον ιό HPV στον τράχηλο της μήτρας σας. Αυτό όμως δε συνεπάγεται ότι έχετε κονδυλώματα.
Τις περισσότερες φορές η λοίμωξη από τον ιό δεν συνοδεύεται από την εμφάνιση κονδυλωμάτων. Αυτό μπορεί να επιβεβαιωθεί και μέσω μιας απλής γυναικολογικής εξέτασης.
Επειδή ωστόσο υπάρχει πιθανότητα ύπαρξης προκαρκινικών αλλοιώσεων στην επιφάνεια του τραχήλου είναι σημαντικό να πραγματοποιηθεί από εξειδικευμένο γυναικολόγο μία κολποσκόπηση, η οποία μπορεί να αναδείξει επικίνδυνες βλάβες πολύ πριν αυτές μετατραπούν σε κακοήθεια.
2. HPV μετά από πόσο καιρό εκδηλώνεται;
Για την εμφάνιση ορατών αλλοιώσεων από τον ιό HPV χρειάζονται συνήθως από λίγες εβδομάδες έως και αρκετοί μήνες. Υπάρχει όμως και το ενδεχόμενο κάποιος που έχει μολυνθεί να μην εμφανίσει κονδυλώματα. Σπανίως η εμφάνιση των κονδυλωμάτων γίνεται χρόνια μετά από τη μόλυνση.
3. Έχω HPV, τι πρέπει να προσέξω με τον σύντροφό μου;
Δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας ή ενοχικών σκέψεων. Ο ιός HPV είναι πολύ κοινός και μολύνει τη μεγάλη πλειοψηφία των σεξουαλικά ενεργών ανθρώπων.
Επίσης, η πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών βλαβών από τον ιό HPV στους άντρες είναι εξαιρετικά μικρή. Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε δεν υπάρχει κάποιος ειδικός προληπτικός έλεγχος, οποίος θα πρέπει να πραγματοποιηθεί στον σύντροφο.
Ακόμη, στα πλαίσια μιας μονογαμικής σχέσης δεν υπάρχει υποχρέωση χρήσης προφυλακτικού. Άλλωστε ζευγάρια, τα οποία προσπαθούν να επιτύχουν εγκυμοσύνη, μπορούν να συνεχίσουν να προσπαθούν χωρίς κανέναν περιορισμό.
Τέλος, η ανεύρεση του χρονικού σημείου της μετάδοσης είναι αδύνατη, αφού ο ιός μπορεί μετά την μετάδοση του να μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε λανθάνουσα φάση.
4. Πως επηρεάζει η ύπαρξη του ιού HPV τις προσπάθειες για σύλληψη, μια εγκυμοσύνη ή τον τρόπο γέννας;
Η ανίχνευση του ιού HPV στον τράχηλο δεν παίζει κανέναν ρόλο στις προσπάθειες ενός ζευγαριού για επίτευξη εγκυμοσύνης.
Επίσης, η ύπαρξη του ιού δεν έχει συνδεθεί με την εμφάνιση επιπλοκών κατά τη διάρκεια της κύησης, ενώ δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση ένδειξη για την πραγματοποίηση καισαρικής τομής.
5. Έχω τον ιό HPV, πόσο πιθανό είναι να νοσήσω από καρκίνο τραχήλου μήτρας;
Μέσω του τακτικού προληπτικού ελέγχου (τεστ Παπ, τεστ HPV), της πραγματοποίησης κολποσκόπησης -όταν αυτό ενδείκνυται- και της έγκαιρης χειρουργικής αντιμετώπισης προκαρκινικών αλλοιώσεων υψηλού βαθμού από γυναικολόγο εξειδικευμένο σε θέματα δυσπλασίας τραχήλου, η πιθανότητα νόσησης σχεδόν εκμηδενίζεται.
