- Μαιευτική
-
by Ioannis Raptis
Όταν ο φυσιολογικός τοκετός ενέχει κινδύνους για την υγεία της μέλλουσας μητέρας ή του μωρού ή όταν αυτός δεν εξελίσσεται ομαλά, η πραγματοποίηση καισαρικής τομής είναι μονόδρομος.
Με την κατάλληλη ένδειξη η επέμβαση εφαρμόζεται στο 15-20% (ιδανικό ποσοστό) περίπου των εγκύων και αποτελεί μία σωτήρια ιατρική παρέμβαση, η οποία έχει σώσει εκατομμύρια ζωές.
Σε ορισμένες χώρες, οι καισαρικές τομές πραγματοποιούνται συχνότερα απ΄ότι είναι αναγκαίο, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και η συχνότητα επιπλοκών, οι οποίες σχετίζονται με τη μέθοδο.
Διαβάστε στο άρθρο που ακολουθεί όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε σχετικά με την καισαρική τομή αλλά και την “ανώδυνη” εκδοχή της, τη μέθοδο Misgav-Ladach.
Περιεχόμενα:
Διαδικασία καισαρικής τομής
Η επέμβαση διαρκεί περίπου 40 λεπτά. Μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με επισκληρίδιο/ραχιαία αναισθησία όντας η γυναίκα ξύπνια (πλειοψηφία των περιπτώσεων) ή υπό γενική αναισθησία (κυρίως σε κατεπείγουσες ενδείξεις).
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης τοποθετείται καθετήρας για την παροχέτευση της ουροδόχου κύστης, ενώ το δέρμα της κοιλιάς καθαρίζεται με αντισηπτικό.
Μια τομή 12-15 εκ. πραγματοποιείται στο κάτω μέρος της κοιλιάς της μητέρας. Η τομή αυτή πραγματοποιείται αρκετά χαμηλά στο εφήβαιο και δεν είναι ορατή όταν η γυναίκα φορά εσώρουχο ή μαγιό.
Στη συνέχεια πραγματοποιείται σταδιακή διάνοιξη των διαφόρων στρωμάτων καθώς και μια δεύτερη τομή στη μήτρα, η οποία ανοίγεται για να απομακρυνθεί το μωρό. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την χειρουργική συρραφή των διαφόρων στρωμάτων.
Τύποι καισαρικής τομής
Κλασική καισαρική τομή
Πρόκειται για τον συχνότερο τύπο καισαρικής τομής. Σε αυτόν όλα τα στρώματα του κοιλιακού τοιχώματος διανοίγονται με τη βοήθεια τεμνόντων εργαλείων (ψαλίδι, νυστέρι), ενώ στη συνέχεια πραγματοποιείται συρραφή όλων των στρωμάτων, τα οποία έχουν ανοιχτεί.
“Ανώδυνη” καισαρική τομή Misgav Ladach
Στη βελτιωμένη αυτή μέθοδο η διάνοιξη των διαφόρων στρωμάτων του τοιχώματος της κοιλιάς της μητέρας (με εξαίρεση το δέρμα) δεν πραγματοποιείται με τέμνοντα εργαλεία (νυστέρι ή ψαλίδι) αλλά ατραυματικά με τα δάχτυλα του χειρουργού.
Παράλληλα η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει μια απλοποιημένη και ελάχιστα τραυματική συρραφή των ιστών και του δέρματος αφήνοντας χώρο στις φυσικές επουλωτικές διαδικασίες του οργανισμού.
Ενδείξεις καισαρικής τομής
Η εφαρμογή της καισαρικής τομής γίνεται σε καταστάσεις όπου δεν είναι εφικτό να διενεργηθεί κολπικός τοκετός ή όταν αυτός εγκυμονεί κινδύνους για τη μητέρα ή το μωρό.
Για την επιλογή της καισαρικής τομής ως μεθόδου τοκετού λαμβάνονται υπόψη από τον μαιευτήρα-γυναικολόγο:
- Το γενικό και μαιευτικό ιστορικό της εγκυμονούσας
- Μαιευτικοί παράμετροι του εμβρύου και της εγκυμονούσας
- Η ιδιοσυγκρασία και η επιθυμία της εγκυμονούσας
Οι πιο συχνές ενδείξεις για τη διενέργεια καισαρικής τομής είναι οι εξής:
Από τη μητέρα
- Βαριά προεκλαμψία ή εκλαμψία
- Ιστορικό χειρουργικής επέμβασης στη μήτρας συμπεριλ. δύο ή περισσοτέρων καισαρικών τομών
- Λοιμώξεις όπως HPV (με μεγάλο ιικό φορτίο) και έρπητας γεννητικών οργάνων
- Ιστορικό σοβαρών παθήσεων όπως αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
- Ιστορικό τραυματικού φυσιολογικού τοκετού
- Επιθυμία μητέρας
Από το έμβρυο
- Ανωμαλίες προβολής και θέσης του εμβρύου
- Μεγάλο βάρος εμβρύου (συνηθέστερα άνω των 4.500γρ)
- Έντονη ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης και ανεπάρκεια πλακούντα
- Παθολογικό καρδιοτοκογράφημα
- Ενδομήτρια λοίμωξη του εμβρύου μετά το σπάσιμο των νερών
- Πολύδυμη κύηση υπό προϋποθέσεις
Άλλες επιπλοκές
- Προδρομικός πλακούντας
- Αποκόλληση πλακούντα
- Μη εξέλιξη τοκετού
- Αποτυχημένη πρόκληση τοκετού
- Πρόπτωση ομφάλιου λώρου
Επιπλοκές καισαρικής τομής
Η καισαρική τομή είναι μία ασφαλής χειρουργική επέμβαση με ελάχιστη πιθανότητα επιπλοκών.
Ωστόσο με την αύξηση της συχνότητας πραγματοποίησης της επέμβασης σπάνιες επιπλοκές εμφανίζονται συχνότερα σε σχέση με το παρελθόν.
Οι άμεσες (διεγχειρητικές) επιπλοκές που ενδέχεται να προκύψουν κατά τη διάρκεια της καισαρικής τομής είναι οι εξής:
- Αιμορραγία
- Επιπλοκές από την αναισθησία
- Κάκωση της ουροδόχου κύστης και των ουρητήρων
Μετεγχειρητικά, οι συνήθεις επιπλοκές περιλαμβάνουν:
- Επιμόλυνση του χειρουργικού τραύματος και διαταραχές επούλωσης
- Φλεγμονή της μήτρας, των παραμητρίων και του εσωτερικού της κοιλιάς
- Δημιουργία αιματώματος
- Εμφάνιση θρομβοεμβολικής νόσου
Ατραυματική καισαρική τομή Misgav-Ladach
Η ατραυματική καισαρική τομή με τη μέθοδο Misgav-Ladach αποτελεί μία σύγχρονη τεχνική, με σαφή και αποδεδειγμένα πλεονεκτήματα για τη μητέρα και το παιδί, έναντι της κλασικής τεχνικής.
Η βασική διαφορά της μεθόδου αυτής συνίσταται στο ότι η διάνοιξη των διαφόρων στρωμάτων του τοιχώματος της κοιλιάς της μητέρας (με εξαίρεση το δέρμα) δεν πραγματοποιείται με τέμνοντα εργαλεία εργαλεία αλλά με τα δάχτυλα του χειρουργού.
Παράλληλα, η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει μια απλοποιημένη και ελάχιστα τραυματική συρραφή των ιστών και του δέρματος αφήνοντας χώρο και στις διαδικασίες φυσικής επούλωσης του οργανισμού.
Η πραγματοποίηση καισαρικής τομής με τη μέθοδο Misgav-Ladach έχει αποδεδειγμένα συσχετιστεί με λιγότερες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί, σαφώς μικρότερη χρήση αναλγητικών φαρμάκων και ταχύτερη κινητοποίηση της μητέρας.
Παράλληλα εξαιτίας της μικρότερης διαρκείας της επέμβασης αποτελεί ιδανική τεχνική σε περίπτωση επείγουσας ένδειξης.
Ανάρρωση μετά από καισαρική
Η ανάρρωση μετά την πραγματοποίηση καισαρικής τομής εξαρτάται τόσο από τη μέθοδο καισαρικής που εφαρμόζεται όσο και από την κατάλληλη καθοδήγηση της λεχώνας. Η μητέρα παραμένει για 3-4 μέρες στην κλινική πριν επιστρέψει στο σπίτι της.
Η πρώτη κινητοποίηση της ασθενούς μετά την πραγματοποίηση της επέμβασης πραγματοποιείται την ίδια κιόλας ημέρα, ενώ ο ουροκαθετήρας αφαιρείται άμεσα, αφού η ασθενής είναι σε θέση να πάει μόνη της στην τουαλέτα.
Τις πρώτες 48 ώρες ενδέχεται να παρουσιαστεί κάποια δυσκολία κινήσεων λόγω της τάσης που ασκούν τα ράμματα, ωστόσο με την κατάλληλη καθοδήγηση του γιατρού και της υπεύθυνης μαίας και την κατάλληλη αναλγησία οι ενοχλήσεις αυτές υποχωρούν πολύ γρήγορα.
Με την έξοδο της από την κλινική η μητέρα είναι πλήρως λειτουργική και σε θέση να φροντίζει μόνη της το μωρό της.
Ακολουθούν μερικές βασικές συμβουλές για γρήγορη ανάρρωση έπειτα από καισαρική τομή:
- Αξιοποιήστε όση βοήθεια σας παρέχεται από συγγενικά και φιλικά σας πρόσωπα κατά τις πρώτες εβδομάδες της ανάρρωσης.
- Η τομή θα πρέπει να αποστειρώνεται καθημερινά για χρονικό διάστημα 2 εβδομάδων και σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού ή της μαίας σας.
- Σε περίπτωση ανάγκης μη διστάσετε να κάνετε λήψη αναλυτικών φαρμάκων, τα οποία είναι απόλυτα ασφαλή σε ενδεχόμενο θηλασμό όπως παρακεταμόλη και ιμπουπροφαίνη.
- Προτιμήστε τα φαρδιά και άνετα ρούχα για να αποφύγετε τον ερεθισμό της τομής, όπως και πιο ψηλά εσώρουχα που δεν ακουμπάνε πάνω σε αυτήν.
- Καταναλώστε μεγάλες ποσότητες φρούτων και λαχανικών, αλλά και νερού για να μειωθεί η δυσκοιλιότητα.
- Αποφύγετε οποιαδήποτε έντονη σωματική επιβάρυνση τις πρώτες έξι εβδομάδες μετά την επέμβαση.
- Κινηθείτε όσο περισσότερο μπορείτε, καθώς η κίνηση συμβάλλει τόσο στην αποφυγή της δυσκοιλιότητας, όσο και στην επιτάχυνση της ανάρρωσης έπειτα από την καισαρική τομή.
Φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική (VBAC)
Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων γυναικών με μία καισαρική τομή στο ιστορικό τους είναι δυνατή η πραγματοποίηση φυσιολογικού τοκετού σε επόμενη εγκυμοσύνη.
Ο φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική (τo VBAC προκύπτει από τα αρχικά της αγγλικής φράσης Vaginal Birth After Ceasarean) αποτελεί μία ασφαλή επιλογή για τη μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών, αρκεί αυτός να διενεργείται από μαιευτήρες με εμπειρία στην περαίωση τέτοιων τοκετών.
Η ρήξη της μήτρας στο ύψος της παλιάς τομής αποτελεί τη σημαντικότερη ανησυχία που σχετίζεται με τη διαδικασία, όμως ο κίνδυνος παραμένει πολύ μικρός.
Συχνές ερωτήσεις
1. Έχοντας κάνει καισαρική μετά από πόσο καιρό μπορώ να μείνω έγκυος;
Μετά από την πραγματοποίηση μιας καισαρικής τομής θα πρέπει να παρέλθει χρονικό διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών μέχρι την επόμενη εγκυμοσύνη.
Ένα έτος μετά την επέμβαση θεωρείται καλό χρονικό διάστημα, ενώ για τις γυναίκες, οι οποίες επιθυμούν να γεννήσουν με φυσιολογικό τοκετό, καλό θα ήταν να έχουν παρέλθει δύο χρόνια μεταξύ της χειρουργικής επέμβασης και της νέας εγκυμοσύνης.
2. Είναι λάθος να πραγματοποιηθεί μία καισαρική τομή από επιλογή της γυναίκας;
Το υπερβολικό άγχος για τον φυσιολογικό τοκετό αποτελεί επίσημη ένδειξη πραγματοποίησης καισαρικής τομής εάν η εγκυμονούσα το επιθυμεί.
Πριν ωστόσο ληφθεί μία τέτοια απόφαση καλό θα ήταν να έχουν προηγηθεί ειδικά μαθήματα ψυχοπροφύλαξης αλλά και προετοιμασίας γονεϊκότητας.
Σε αυτά η μέλλουσα μητέρα μπορεί να ενημερωθεί αναλυτικά για τις διαθέσιμες επιλογές τοκετού και να αρθούν άγχη και ανησυχίες, οι οποίες συνδέονται με τον φυσιολογικό τοκετό.
3. Είναι καλύτερο να γίνεται µε επισκληρίδιο/ραχιαία ή µε ολική νάρκωση η καισαρική τοµή;
Η επισκληρίδιος/ραχιαία αναισθησία παρουσιάζει μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών σε σύγκριση με την ολική νάρκωση, αποτελώντας την ενδεδειγμένη μέθοδο αναισθησίας για την καισαρική τομή.
Παράλληλα με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα στην μητέρα να βιώσει τη γέννηση του μωρού της και να το πάρει απευθείας στην αγκαλιά της ή ακόμα και να το θηλάσει αμέσως μετά τη γέννηση και πριν το τέλος της επέμβασης.
