- Ενδοσκοπική χειρουργική
-
by Ioannis Raptis
Η λαπαροσκόπηση αποτελεί μία σύγχρονη χειρουργική τεχνική, η οποία επιτρέπει την ενδοσκοπική πρόσβαση στα εσωτερικά όργανα της κοιλιάς και την αντιμετώπιση μεγάλου αριθμού παθήσεων αποφεύγοντας την κλασική κοιλιακή τομή.
Πρόκειται για τη σημαντικότερη τεχνική της Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής (Minimally Invasive Surgery), η οποία παρουσιάζει ποικίλα συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι της παραδοσιακής ανοικτής προσπέλασης.
Με τη βοήθεια της λαπαροσκόπησης, οι ασθενείς μπορούν να πετύχουν τη διάγνωση ή τη θεραπεία της πάθησής τους με ελαχιστοποίηση της πιθανότητας επιπλοκών και με το καλύτερο δυνατό αισθητικό αποτέλεσμα.
Στη γυναικολογία η λαπαροσκοπική χειρουργική διεξάγεται αποκλειστικά από εξειδικευμένους ενδοσκοπικούς χειρουργούς- μαιευτήρες- γυναικολόγους, οι οποίοι έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και διαθέτουν πιστοποιημένη λαπαροσκοπική εξειδίκευση.
Παρακάτω θα βρείτε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τη λαπαροσκοπική γυναικολογική χειρουργική, τα οφέλη της, καθώς και τα στάδια προετοιμασίας και ανάρρωσης.
Περιεχόμενα:
Λαπαροσκόπηση τι είναι & πότε γίνεται
Η λαπαροσκόπηση είναι μία χειρουργική τεχνική, η οποία περιλαμβάνει την πραγματοποίηση επεμβάσεων με χρήση ειδικής ενδοσκοπικής κάμερας και λεπτών μικροεργαλείων, τα οποία εισέρχονται μέσα στο ανθρώπινο σώμα μέσω μικρών τομών στην επιφάνεια της κοιλιάς.
Στη γυναικολογία η λαπαροσκόπηση αποτελεί τόσο μέσο διάγνωσης (διαγνωστική λαπαροσκόπηση) όσο και μέσο θεραπείας παθολογιών (επεμβατική λαπαροσκόπηση).
Οι συχνότερες καταστάσεις, οι οποίες απαιτούν την πραγματοποίηση λαπαροσκόπησης είναι οι εξής:
1. Κύστες ωοθηκών
Οι κύστες ωοθηκών αποτελούν κυστικά μορφώματα, τα οποία ποικίλλουν ως προς την υφή, το μέγεθος αλλά και την ιστολογική τους ταυτότητα.
Οι κύστες ωοθηκών μπορεί να είναι λειτουργικές. Αυτές σχεδόν πάντα εξαφανίζονται από μόνες τους χωρίς την ανάγκη πραγματοποίησης χειρουργικής επέμβασης.
Υπάρχουν ωστόσο και οι συνθέτες κύστες ωοθηκών, οι οποίες έχουν χοντρό τοίχωμα, δεν είναι δυνατό να υποχωρήσουν μόνες τους και μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία της ωοθήκης ή να απειλήσουν την υγεία της ασθενούς. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται η χειρουργική τους αφαίρεση.
Η λαπαροσκοπική αφαίρεση κύστης ωοθήκης εξασφαλίζει τη ριζική, αναίμακτη αφαίρεση της βλάβης με μέγιστη προστασία της υπόλοιπης υγιούς ωοθήκης και συνεπώς της αναπαραγωγικής ικανότητας της ασθενούς.
Μετά από λαπαροσκοπική αφαίρεση κύστης ωοθήκης δεν απαιτείται νοσηλεία. Για τη διεξαγωγή της επέμβασης απαιτείται γενική αναισθησία, ενώ η διάρκεια της ανάρρωσης είναι 1-2 ημέρες.
2. Αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης
Ενδομητρίωση ονομάζεται η ανάπτυξη ενδομήτριου ιστού (η επένδυση της κοιλότητας της μήτρας) σε περιοχές της κοιλιάς έξω από τη μήτρα, προκαλώντας κυρίως ισχυρό πόνο στην περίοδο, πόνο στη σεξουαλική επαφή και σε σπάνιες περιπτώσεις προβλήματα και σε άλλα όργανα της κοιλιάς όπως το έντερο, οι ουρητήρες, οι ωοθήκες κ.α.
Κατά τη λαπαροσκόπηση γίνεται εξάχνωση με laser, καυτηριασμός ή αφαίρεση των εστιών ενδομητρίωσης με μέγιστη ακρίβεια και στόχο την πλήρη εκρίζωση της ασθένειας.
Έπειτα από τη λαπαροσκοπική αφαίρεση ενδομητρίωσης ίσως να ενδείκνυται η λήψη ενέσιμης φαρμακευτικής αγωγής για 3 έως 6 μήνες, η οποία μειώνει την πιθανότητα επανεμφάνισης της νόσου. Εναλλακτικά χρησιμοποιούνται σκευάσματα από το στόμα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Η λαπαροσκοπική αφαίρεση ενδομητρίωσης απαιτεί συνήθως την παραμονή της ασθενούς για ένα βράδυ στην κλινική. Η διάρκεια της ανάρρωσης εξαρτάται από την έκταση του προβλήματος και συνήθως κυμαίνεται από 1 έως 5 ημέρες.
3. Ινομυώματα
Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η αφαίρεσή τους πραγματοποιείται ενδοσκοπικά. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η ριζική αφαίρεση της βλάβης και η μικρότερη δυνατή πιθανότητα υποτροπής.
Ωστόσο σε περίπου 1 στις 300 γυναίκες που πραγματοποιείται λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή υποβόσκει κάποιο κακοήθες ινομύωμα (σάρκωμα).
Στην περίπτωση αυτή και λόγω της κατάτμησης του ινομυώματος ενδοκοιλιακά (προκειμένου αυτό να αφαιρεθεί από τις μικρές οπές) υπάρχει μεγάλος κίνδυνος εξάπλωσης της κακοήθειας μέσα στην κοιλιά της ασθενούς με ενδεχομένως σημαντικές επιπτώσεις στην πρόγνωση της ασθένειας.
Για τον λόγο αυτό κατά την λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων οφείλει να γίνεται χρήση ειδικού κλειστού συστήματος σάκου.
Αυτό εισέρχεται στην κοιλιακή χωρά μέσω των οπών της λαπαροσκόπησης και εντός αυτού λαμβάνει χωρά η κατάτμηση των ινομυωμάτων προστατευμένα και χωρίς κίνδυνο εξάπλωσης μια πιθανής κακοήθειας. Το ίδιο σύστημα οφείλει να χρησιμοποιείται και σε περιπτώσεις λαπαροσκοπικής υφολικής αφαίρεσης της μήτρας (υστερεκτομή).
Η λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων συνήθως απαιτεί την παραμονή της ασθενούς για ένα βράδυ στην κλινική. Η ανάρρωση διαρκεί 1-2 ημέρες. Για έξι μήνες μετά την χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να αποφευχθεί ενδεχόμενη εγκυμοσύνη.
4. Ανεξήγητη γυναικεία υπογονιμότητα
Σε περιπτώσεις υπογονιμότητας άγνωστου αιτιολογίας (50% υπογόνιμων ζευγαριών) η λαπαροσκόπηση μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην προσπάθεια τεκνοποίησης.
Σύμφωνα με έρευνες στο 80% περίπου των γυναικών με ανεξήγητη υπογονιμότητα υποβόσκουν παθολογίες, οι οποίες δεν είναι δυνατόν να διαγνωστούν με τις κλασσικές εξετάσεις.
Οι συχνότερες από αυτές είναι η ενδομητρίωση, οι χρόνιες ασυμπτωματικές κοιλιακές φλεγμονές, οι κοιλιακές συμφύσεις και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Στις περιπτώσεις αυτές μέσω της λαπαροσκοπικής οδού αντιμετωπίζεται με ακρίβεια και ανώδυνα κάθε επιβαρυντικός παράγοντας.
Σύμφωνα με μελέτες μετά από μία λαπαροσκόπηση το 25% των ζευγαριών με υπογονιμότητα αγνώστου αιτιολογίας καταφέρνει να επιτύχει εγκυμοσύνη με φυσιολογικές επαφές και χωρίς καμία υποβοήθηση, ενώ για τα υπόλοιπα ζευγάρια αυξάνεται η πιθανότητα επιτυχίας των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
5. Πρόπτωση μήτρας
Η λαπαροσκοπική κτενοπηξία (Pectopexy) είναι η πιο σύγχρονη μέθοδος λαπαροσκοπικής επιδιόρθωσης της πρόπτωσης της μήτρας και κόλπου.
Με τη λαπαροσκοπική κτενοπηξία πραγματοποιείται ανόρθωση του κόλπου με βοήθεια πλέγματος χωρίς ωστόσο τον κίνδυνο αιμορραγιών και μετεγχειρητικών ενοχλήσεων που εμφανίζονται με την κλασσική τεχνική (λαπαροσκοπική ιεροπηξία).
Η τεχνική έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να εφαρμοστεί με ασφάλεια και σε υπέρβαρες ασθενείς. Παράλληλα, η λαπαροσκοπική προσπέλαση εξασφαλίζει ελάχιστη επιβάρυνση, άμεση επιστροφή στις κανονικές δραστηριότητες και εξαιρετικά αισθητικά αποτελέσματα.
6. Αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή)
Η λαπαροσκοπική προσπέλαση αποτελεί τη μέθοδο επιλογής για την αφαίρεση του οργάνου της μήτρας με σκοπό τη θεραπεία ποικίλων γυναικολογικών παθήσεων. Η λαπαροσκοπική υστερεκτομή περιλαμβάνει την αφαίρεση της μήτρας με ή χωρίς τα εξαρτήματά της (ωοθήκες και σάλπιγγες) ανάλογα με την ηλικία της ασθενούς και τον λόγο πραγματοποίησης της επέμβασης.
Η χρήση της ενδοσκοπικής οδού και η αποφυγή της κλασικής κοιλιακής τομής αποδεδειγμένα μεγιστοποιεί το χειρουργικό αποτέλεσμα, μειώνει την πιθανότητα επιπλοκών και ελαχιστοποιεί την επιβάρυνση της ασθενούς, η οποία αναρρώνει πλήρως σε 1-2 ημέρες.
7. Καρκίνος της μήτρας (ενδομητρίου)
Η λαπαροσκοπική υστερεκτομή σε συνδυασμό ή μη με αφαίρεση λεμφαδένων αποτελεί την πλέον καθιερωμένη μέθοδο για ασθενείς με καρκίνο της μήτρας.
Αυτό οφείλεται στις σαφώς λιγότερες διεγχειρητικές (τραυματισμοί οργάνων, αιμορραγία κτλ.) και άμεσες μετεγχειρητικές (λοιμώξεις, επιμόλυνση τραύματος κτλ.) επιπλοκές συγκριτικά με την κλασική ανοικτή μέθοδο.
Ταυτόχρονα, η ανάρρωση της ασθενούς είναι πολύ πιο σύντομη σε σχέση με την κλασική ανοιχτή τομή, γεγονός το οποίο, εκτός των άλλων, επιτρέπει την άμεση έναρξη ενδεχόμενης συμπληρωματικής θεραπείας (χημειοθεραπείας).
Πώς εκτελείται η Λαπαροσκόπηση;
Για την πραγματοποίηση μιας λαπαροσκοπικής επέμβασης απαιτείται γενική αναισθησία με αποτέλεσμα η ασθενής να μην αντιλαμβάνεται τίποτα από την όλη διαδικασία.
Κατά τη λαπαροσκοπική επέμβαση γίνεται χρήση ειδικής ενδοσκοπικής κάμερας και μικροεργαλείων, τα οποία εισέρχονται από πολύ μικρές οπές (0,5 έως 1 cm) στην κοιλιακή χώρα. Οι οπές σχεδόν πάντα πραγματοποιούνται στην περιοχή του ομφαλού και του εφηβαίου.
Η καλή ορατότητα εξασφαλίζεται μέσω διάτασης της κοιλιάς με ζεστό αέρα (CO2), ο οποίος στο τέλος της επέμβασης αφαιρείται. Η απεικόνιση πραγματοποιείται μέσω καμερών και μόνιτορ υψηλής ευκρίνειας, ενώ στο τέλος της επέμβασης η ασθενής λαμβάνει βίντεο από την όλη διαδικασία.
Οι ιστοί, οι οποίοι αφαιρούνται κατά τη διάρκεια του χειρουργείου απομακρύνονται από τις οπές, ενώ αν είναι μεγάλοι (π.χ. ευμεγέθες ινομύωμα) τότε ακολουθεί η κατάτμησή τους εντός της κοιλιακής χώρας αλλά πάντα προστατευμένα με χρήση ειδικού σάκου.
Λαπαροσκόπηση πλεονεκτήματα
Η λαπαροσκοπική προσπέλαση παρουσιάζει πολλά σημαντικά οφέλη έναντι της παραδοσιακής ανοικτής τεχνικής.
Τα κύρια πλεονεκτήματα της λαπαροσκόπησης είναι τα εξής:
- Ριζικότερη αφαίρεση των παθολογιών
- Μείωση της πιθανότητας διεγχειρητικών επιπλοκών (αιμορραγία, τραυματισμός οργάνου, λοίμωξη κτλ.)
- Ελάχιστη απώλεια αίματος
- Ελαχιστοποίηση του τραύματος των υγιών ιστών
- Μεγάλη μείωση της πιθανότητας μετεγχειρητικών επιπλοκών, όπως οι λοιμώξεις και οι διαταραχές επούλωσης
- Μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης μετεγχειρητικών συμφύσεων, οι οποίες μακροπρόθεσμα ενδέχεται να οδηγήσουν σε κοιλιακό πόνο, υπογονιμότητα, κ.ά.
- Ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος
- Βραχύτερος χρόνος νοσηλείας και ανάρρωσης
- Ταχύτερη επιστροφή στην εργασία και τις καθημερινές δραστηριότητες.
- Εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα.
Λαπαροσκόπηση προετοιμασία
Η προετοιμασία για την πραγματοποίηση μιας γυναικολογικής λαπαροσκοπικής επέμβασης ξεκινάει λίγες ημέρες νωρίτερα με την πραγματοποίηση του προεγχειρητικού ελέγχου στην κλινική.
Αυτός συνήθως περιλαμβάνει την πραγματοποίηση εξετάσεων αίματος και εξέταση από καρδιολόγο, ενώ η ασθενής δεν χρειάζεται να είναι νηστική.
Τις ημέρες πριν την επέμβαση ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην κατάλληλη προετοιμασία του εντέρου, το οποίο δεν πρέπει να είναι διατεταμένο την ημέρα του χειρουργείου.
Για τον λόγο αυτό η ασθενής καλείται για 3-4 μέρες να αποφύγει όσο γίνεται την κατανάλωση οσπρίων, λαχανικών και γαλακτοκομικών προϊόντων.
Την ημέρα πριν την επέμβαση συστήνεται συνήθως η λήψη καθαρτικού για την κένωση του εντέρου, ενώ σημαντική είναι η επαρκής πρόσληψη υγρών.
Τις τελευταίες 8 ώρες πριν την επέμβαση η ασθενής παραμένει νηστική χωρίς να καταναλώσει οποιαδήποτε ποσότητα τροφής ή υγρών.
Λαπαροσκόπηση ανάρρωση
Η ανάρρωση μετά από μία λαπαροσκοπική επέμβαση είναι σύντομη και η ασθενής, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, καταφέρνει να πάρει εξιτήριο την ίδια η την επόμενη μέρα.
Τις πρώτες 1-2 ημέρες μετά την επέμβαση ενδέχεται να παρουσιαστεί κάποια ήπια αδυναμία ως απόρροια της χορήγησης γενικής αναισθησίας.
Στην πλειοψηφία των ασθενών οι πόνοι είναι από ελάχιστοι έως απόντες. Σε περίπτωση ενοχλήσεων γίνεται λήψη κλασικών αναλγητικών σκευασμάτων.
Ένα ήπιο αίσθημα φουσκώματος είναι φυσιολογικό, οφείλεται σε μικρά υπολείμματα αέρα μέσα στην κοιλιακή χώρα και υποχωρεί εντός ολίγων ημερών από την επέμβαση.
Η επαρκής λήψη υγρών, η τακτική κινητοποίηση της ασθενούς, το μάσημα τσίχλας και ενδεχομένως η λήψη ηπίων υπακτικών βοηθάει στην ενεργοποίηση του εντέρου, η οποία θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα στις πρώτες 3 ημέρες από την επέμβαση.
Η ασθενής επανέρχεται άμεσα στις καθημερινές της δραστηριότητες εκτός εάν υπάρχει διαφορετική οδηγία από τον θεράποντα γιατρό.
Συχνές ερωτήσεις
1. Θα καταλάβω κάτι κατά τη διάρκεια της επέμβασης;
Για την πραγματοποίηση μιας λαπαροσκοπικής επέμβασης χορηγείται γενική αναισθησία. Συνεπώς η ασθενής είναι αδύνατο να αντιληφθεί το παραμικρό κατά τη διάρκεια της επέμβασης.
2. Ποιο είναι το κόστος της λαπαροσκόπησης;
Το κόστος της λαπαροσκόπησης διαφοροποιείται αναλόγως του γιατρού, του νοσοκομείου/κλινικής, αλλά και της αιτίας για την οποία πραγματοποιείται.
3. Θα έχω ράμματα μετά;
Η σύγκλιση των μικρών οπών πραγματοποιείται με ειδικό απορροφήσιμο ράμμα, το οποίο δεν είναι ορατό και δεν χρειάζεται αφαίρεση.
4. Πότε μπορώ να κάνω μπάνιο μετά από λαπαροσκόπηση;
Το μπάνιο στο σπίτι σας επιτρέπεται ήδη από την ημέρα της επέμβασης. Μετά το μπάνιο είναι σημαντικό η ασθενής να στεγνώνει τις τομές για άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.
5. Πότε μπορώ και πάλι να έχω σεξουαλικές επαφές;
Για την πρώτη μετεγχειρητική εβδομάδα καλό θα ήταν να αποφευχθεί κάθε είδους σημαντικής σωματικής επιβάρυνσης προκειμένου να μην εκλυθεί κοιλιακός πόνος.
6. Πώς φεύγει ο αέρας μετά την λαπαροσκόπηση;
Μετά την ολοκλήρωση της επέμβασης, γίνεται αφαίρεση των χειρουργικών εργαλείων και του αέρα από το εσωτερικό της κοιλιάς.
Σε σπάνιες περιπτώσεις μια μικρή ποσότητα αέρα μπορεί να μείνει εγκλωβισμένη. Αυτή θα απορροφηθεί ωστόσο στο άμεσο μετεγχειρητικό χρονικό διάστημα.
