Η σπερματέγχυση (IUI – Intrauterine Insemination) αποτελεί μία από τις πλέον διαδεδομένες τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ιδανική για ζευγάρια που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες μορφές υπογονιμότητας. Η μέθοδος περιλαμβάνει την εισαγωγή επεξεργασμένου σπέρματος με ειδικό καθετήρα απευθείας μέσα στη μήτρα, λίγο πριν ή κατά την ωορρηξία, με στόχο τη μεγιστοποίηση της πιθανότητας γονιμοποίησης του ωαρίου.
Πότε ενδείκνυται η σπερματέγχυση;
Η σπερματέγχυση δεν εφαρμόζεται σε κάθε μορφή υπογονιμότητας. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου:
- Ο άνδρας εμφανίζει παράγοντα ήπιας ή μέτριας βαρύτητας, όπως χαμηλή κινητικότητα, μειωμένο αριθμό σπερματοζωαρίων και παθολογική μορφολογία.
- Η γυναίκα έχει διαταραγμένο κύκλο αλλά διαβατές σάλπιγγες.
- Υπάρχει άλλος γυναικείος παράγοντας όπως ανωμαλία τραχηλικής βλέννας, που εμποδίζει την πορεία του σπέρματος.
- Υπάρχουν δυσκολίες στη συνουσία (π.χ. στυτική δυσλειτουργία, ψυχολογικά εμπόδια, προβλήματα εκσπερμάτισης).
- Χρησιμοποιείται σπέρμα δότη σε περιπτώσεις αζωοσπερμίας, γενετικών ανωμαλιών ή για μονογονεϊκές οικογένειες.
- Υπάρχει υπογονιμότητα άγνωστου αιτιολογίας.
Η μέθοδος δεν συνιστάται σε γυναίκες με αποφραγμένες σάλπιγγες, σε γυναίκες προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας χωρίς αποθέματα ωαρίων και σε σοβαρό ανδρικό παράγοντα (πολύ χαμηλός αριθμός ή υψηλά παθολογική κινητικότητα σπερματοζωαρίων).
Σπερματέγχυση: Διαδικασία και στάδια εφαρμογής
Η επιτυχία της σπερματέγχυσης εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τη συγχρονισμένη εφαρμογή της διαδικασίας σε σχέση με την ωορρηξία. Η όλη πορεία οργανώνεται προσεκτικά και περιλαμβάνει:
- Παρακολούθηση του κύκλου: Η γυναίκα υποβάλλεται σε υπερηχογραφήματα ώστε να προσδιοριστεί η ακριβής στιγμή της ωορρηξίας. Αν χρειαστεί, χορηγούνται ήπια σκευάσματα διέγερσης των ωοθηκών.
- Πρόκληση ωορρηξίας: Όταν το ωοθυλάκιο φτάσει σε κατάλληλο μέγεθος, γίνεται ένεση χοριακής γοναδοτροπίνης για την πρόκληση ωορρηξίας, ρυθμίζοντας έτσι τον χρόνο της σπερματέγχυσης.
- Συλλογή και επεξεργασία σπέρματος: Το δείγμα λαμβάνεται από τον σύντροφο ή από τράπεζα σπέρματος και επεξεργάζεται στο εργαστήριο με σκοπό την ενίσχυσή του, απομακρύνοντας νεκρά κύτταρα, βλέννες ή άλλες ανεπιθύμητες ουσίες.
- Ενδομήτρια έγχυση: Μέσω ενός λεπτού, αποστειρωμένου καθετήρα, το σπέρμα εγχέεται στο εσωτερικό της μήτρας. Η διαδικασία διαρκεί λίγα λεπτά, δεν απαιτεί αναισθησία και είναι εντελώς ανώδυνη.
- Μετά τη διαδικασία: Η γυναίκα μπορεί να επιστρέψει άμεσα στην καθημερινότητά της. Συνιστάται αποφυγή έντονης άσκησης για την υπόλοιπη ημέρα. Το αποτέλεσμα ελέγχεται με αιματολογική εξέταση 12-14 ημέρες αργότερα.
Ποσοστά επιτυχίας και τι τα επηρεάζει
Το ποσοστό επιτυχίας της σπερματέγχυσης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 10% και 20% ανά κύκλο, αλλά μπορεί με ιδανικές συνθήκες μπορεί να φτάσει και το 25%.
Παράγοντες που επηρεάζουν την επιτυχία:
- Ηλικία της γυναίκας (καλύτερη πρόγνωση πριν τα 35 έτη).
- Ποιότητα σπέρματος μετά την επεξεργασία.
- Τύπος κύκλου (φυσικός ή φαρμακευτικά υποβοηθούμενος).
- Αίτιο υπογονιμότητας
- Αριθμός προηγούμενων προσπαθειών: Η μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχίας σημειώνεται στους πρώτους 3-4 κύκλους. Μετά από αυτό, συνήθως προτείνεται αλλαγή θεραπευτικής στρατηγικής, συνήθως με εξωσωματική γονιμοποίηση.
Σπερματέγχυση: Πλεονεκτήματα
Η σπερματέγχυση είναι μία απλή και ήπια μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με σημαντικά οφέλη:
- Μη επεμβατική μέθοδος χωρίς νάρκωση.
- Απλή και σύντομη διαδικασία χωρίς χρόνο αποκατάστασης.
- Χαμηλό κόστος σε σχέση με άλλες μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
- Μπορεί να εφαρμοστεί και σε φυσικούς ή ημιφυσικούς κύκλους, δηλαδή χωρίς ή με πολύ ήπια φαρμακευτική διέγερση.
- Καλή επιλογή για μονογονεϊκές οικογένειες και ζευγάρια με σεξουαλικές δυσλειτουργίες.
Περιορισμοί και αποτυχίες
Παρά τα πλεονεκτήματά της, η σπερματέγχυση δεν φαίνεται να βοηθά ιδιαίτερα σε περιπτώσεις σοβαρής υπογονιμότητας. Δεν ενδείκνυται σε περιπτώσεις σοβαρής ανδρικής υπογονιμότητας, ενδομητρίωσης σταδίου III/IV ή πλήρους απόφραξης των σαλπίγγων. Επιπλέον ενδεχόμενη αποτυχημένη προσπάθεια μπορεί να αποτελέσει επιπρόσθετη ψυχολογική επιβάρυνση για τη γυναίκα, πριν αυτή περάσει στην εξωσωματική γονιμοποίηση.
Περιορισμοί:
- Σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας από την εξωσωματική.
- Απαιτεί διαβατές σάλπιγγες και υγιές ενδομήτριο.
- Κίνδυνος πολύδυμων κυήσεων σε μη φυσικούς κύκλους.
- Δεν είναι αποτελεσματική σε γυναίκες με φτωχή ωοθηκική εφεδρεία.
Εναλλακτικές επιλογές
Σε περίπτωση αποτυχίας της μεθόδου ο ειδικός γυναικολόγος προχωράει σε πλήρη επαναξιολόγηση του περιστατικού. Συχνά, επόμενα βήματα είναι:
- IVF με ή χωρίς διέγερση ανάλογα με την ωοθηκική εφεδρεία.
- ICSI σε περίπτωση σοβαρού ανδρικού παράγοντα.
- Ενδεχόμενη χρήση δότη ωαρίων ή σπέρματος, όταν το γενετικό υλικό είναι ακατάλληλο ή απών.
- Micro-TESE για συλλογή σπερματοζωαρίων χειρουργικά από τους όρχεις.
Η κατάλληλη στρατηγική βασίζεται σε ένα σύνολο παραμέτρων, συμπεριλαμβανομένων της ηλικίας, των προηγούμενων προσπαθειών και του μαιευτικού ιστορικού.
Για εξειδικευμένη καθοδήγηση και υποστήριξη σε κάθε πτυχή της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ο Μαιευτήρας – Γυναικολόγος Ιωάννης Ράπτης και η ομάδα του βρίσκονται στην διάθεσή σας. Επικοινωνήστε μαζί μας.
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1) Πώς πραγματοποιείται η διαδικασία της σπερματέγχυσης;
2) Ποια περιστατικά μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη σπερματέγχυση;
3) Τι ακριβώς είναι η ενδομητρική σπερματέγχυση και πώς διαφέρει από άλλες τεχνικές;
4) Γιατί έχει σημασία η καλή λειτουργία των σαλπίγγων της γυναίκας;
5) Πόσο αποτελεσματική είναι η μέθοδος συνολικά;
