- Όλα τα άρθρα
-
by lithosdigital
Δεν είναι λίγες οι φορές, όπου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι απαραίτητη η λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων για την αντιμετώπιση μη μαιευτικών παθολογιών.
Μία ουρολοίμωξη ή μία βρογχίτιδα, ένας πονοκέφαλος ή ένας πονόδοντος, μία αγχώδης διαταραχή ή μία κατάθλιψη αποτελούν λίγες μόνο από τις πιθανές διαγνώσεις, οι οποίες μπορεί να απαιτήσουν θεραπεία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ευτυχώς, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων έχουμε στη διάθεσή μας φαρμακευτικά σκευάσματα, των οποίων η ασφάλεια κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει επαληθευτεί πολλαπλώς μέσω μελετών.
Σε άλλες περιπτώσεις η χορήγηση ενός φαρμακευτικού σκευάσματος ενδείκνυται, επειδή οι κίνδυνοι από τη μη χορήγησή του είναι πολύ περισσότεροι από τις πιθανές παρενέργειες του.
Στο άρθρο αυτό ασχολούμαστε με τις τρεις συχνότερες κατηγορίες φαρμάκων, οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της κύησης.
Βασικές αρχές
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το έμβρυο συνδέεται μέσω του ομφάλιου λώρου και του πλακούντα με την κυκλοφορία της μητέρας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τα περισσότερα φάρμακα, τα οποία λαμβάνει η εγκυμονούσα, να περνούν, εώς έναν βαθμό, και στην κυκλοφορία του εμβρύου.
Παράλληλα οι πρώτες 12 εβδομάδες αποτελούν το πιο ευπαθές στάδιο της κύησης, οπότε και λαμβάνει χώρα η οργανογένεση του εμβρύου. Στο χρονικό αυτό διάστημα καλό θα ήταν να ελαχιστοποιείται οποιαδήποτε έκθεση του εμβρύου σε φαρμακευτικές ουσίες, όταν αυτό είναι εφικτό.
Την ίδια στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως η εγκυμονούσα και το έμβρυο αποτελούν μία ενιαία εμβρυομητρική μονάδα. Στο πλαίσιο αυτό οι αποφάσεις για τη λήψη ή μη ενός φαρμακευτικού σκευάσματος λαμβάνονται με κριτήριο το συνολικό όφελος της μονάδας αυτής και όχι μόνο του εμβρύου (π.χ. ψυχοφάρμακα, χημειοθεραπείες κ.α.).
Σε κάθε περίπτωση για τη χρήση φαρμάκων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εφαρμόζεται η γενική αρχή ¨όσο λιγότερα σε όσο χαμηλότερη δοσολογία και συχνότητα¨.
Αντιβίωση στην εγκυμοσύνη
Τα περισσότερα ευρέως χρήσης αντιβιοτικά σκευάσματα επιτρέπονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και η ασφάλειά τους έχει επιβεβαιωθεί από πολλαπλές μελέτες.
Οι δύο βασικές κατηγορίες αντιβιοτικών, των οποίων η χρήση θεωρείται ασφαλής, είναι οι πενικιλίνες και οι κεφαλοσπορίνες.
Στις δύο παραπάνω κατηγορίες φαρμάκων ανήκουν γνωστά σκευάσματα όπως τα Amoxil, Augmentin, Zinadol, Ceclor κτλ.
Κάθε περίπτωση ο υπεύθυνος μαιευτήρας είναι αυτός, ο οποίος θα αξιολογήσει την καταλληλότητα ενός αντιβιωτικού σκευάσματος για την εγκυμοσύνη.
Παυσίπονα στην εγκυμοσύνη
Απλές καταστάσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ενδέχεται να απαιτήσουν τη λήψη παυσίπονων φαρμάκων. Στον πυρήνα της ασφαλούς αναλγητικής θεραπείας κατά τη διάρκεια της κύησης βρίσκεται η χρήση της παρακεταμόλης, μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλες δραστικές ουσίες (π.χ. Depon, Apotel, Spasmoapotel, Buscopan plus).
Άλλο ένα δημοφιλές παυσίπονο με επιπλέον αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, το οποίο μπορεί να ληφθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αποτελεί και η ιμπουπροφαίνη. Σκευάσματα όπως το Nurofen και το Brufen αντιμετωπίζουν συνήθως μεγαλύτερης έντασης άλγος αλλά η χρήση τους επιτρέπεται ΜΟΝΟ για τους πρώτους 6 μήνες της εγκυμοσύνης.
Όπως και με τα αντιβιοτικά έτσι και εδώ, η χορήγηση οποιουδήποτε σκευάσματος οφείλει να γίνεται πάντα σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο γιατρό, ο όποιος γνωρίζει τα δεδομένα της εγκυμοσύνης.
Ψυχοφάρμακα στην εγκυμοσύνη
Η φαρμακευτική θεραπεία για ψυχικές νόσους αποτελεί ίσως το καλύτερο παράδειγμα αξιολόγησης της εγκυμονούσας και του εμβρύου ως μία ενιαία μονάδα.
Η διακοπή θεραπείας με ψυχοφάρμακα σε ασθενείς με προβλήματα ψυχικής υγείας (αγχώδης διαταραχή, κατάθλιψη κτλ.) μόνο και μόνο λόγω έναρξης της εγκυμοσύνης, αποτελεί ένα από τα συχνότερα λάθη, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη κυρίως των επαγγελματιών υγείας (μαιευτήρας ή ψυχίατρος).
Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι δύο πιο συχνές κατηγορίες ψυχοφαρμάκων, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (αμιτριπτυλίνη κ.α.) και οι αναστολείς πρόσληψης σεροτονίνης (εσιταλοπράμη, σερτραλίνη κ.α.) αποτελούν σκευάσματα με σχετικά ασφαλές προφίλ. Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα επιπλοκών για το έμβρυο είναι μικρή.
Την ίδια στιγμή η διακοπή της θεραπείας με τα παραπάνω σκευάσματα σε μία ασθενή, η οποία μένει έγκυος, συχνά θέτει σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο το έμβρυο και την εγκυμοσύνη, λόγω της πιθανότητας ψυχικής απορρύθμισης της εγκυμονούσας. Για τον λόγο αυτό οι διεθνείς συστάσεις είναι σαφείς:
Μια καλά ρυθμισμένη ψυχιατρική ασθενής θα πρέπει να συνεχίσει τη φαρμακευτική της αγωγή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ώστε να μην προκληθούν κρίσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ίδια και το έμβρυο.
Βασική προϋπόθεση για την ασφαλή χορήγηση των παραπάνω σκευασμάτων αποτελεί φυσικά η καλή συνεργασία μεταξύ υπεύθυνου ψυχιάτρου και μαιευτήρα.
Συνοψίζοντας
Είναι σημαντικό να τονίσουμε τη σημασία της διαρκούς καθοδήγησης της εγκυμονούσας από τους επαγγελματίες υγείας κατά τη λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων. Μία καθοδήγηση, η οποία οφείλει να αντιμετωπίζει κυοφορούσα και έμβρυο ως μία ενιαία μονάδα και να λαμβάνει υπόψη τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα.
Στο πλαίσιο αυτό αποκτά ιδιαίτερη αξία η στενή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ειδικοτήτων (π.χ. μαιευτήρα, παθολόγου, ψυχιάτρου κτλ.), με σκοπό την εξατομικευμένη αντιμετώπιση κάθε γυναίκας που κυοφορεί.
Με τον τρόπο αυτό ελαχιστοποιείται η πιθανότητα αρνητικών επιδράσεων οποιασδήποτε φαρμακευτικής αγωγής στο έμβρυο και την ίδια στιγμή αποφεύγεται η τυφλή διακοπή κάθε ενεργής φαρμακευτικής θεραπείας στην αρχή της εγκυμοσύνης, η οποία μπορεί να επιφέρει πολύ πιο σημαντικές επιπτώσεις από αυτές που προσπαθούμε να αποφύγουμε.
Χρήσιμα links:
- Bumps: https://www.medicinesinpregnancy.org
- Uktis: https://uktis.org/
- Drugs.com: https://www.drugs.com/pregnancy-categories.html
