Τι είναι το χάπι της επόμενης ημέρας;
Το χάπι της επόμενης μέρας είναι ένα φαρμακευτικό σκεύασμα που χρησιμοποιείται ως μέθοδος επείγουσας αντισύλληψης μετά από απροστάτευτη σεξουαλική επαφή. Δεν αποτελεί μόνιμη ή τακτική μέθοδο αντισύλληψης, αλλά έχει σχεδιαστεί για περιστασιακή χρήση.
Κυκλοφορεί σε δύο κύριες μορφές:
- Η λεβονοργεστρέλη (NorLevo, Levonelle), που πρέπει να ληφθεί εντός 72 ωρών.
- Η ουλιπριστάλη (ellaOne), που μπορεί να ληφθεί έως και 120 ώρες (5 ημέρες) μετά την επαφή.
Και οι δύο μορφές δρουν κυρίως εμποδίζοντας ή καθυστερώντας την ωορρηξία ώστε να αποφευχθεί η γονιμοποίηση και δευτερευόντως μειώνοντας τη δεκτικότητα του ενδομητρίου.
Πότε χρειάζεται να ληφθεί;
Η χρήση του χαπιού ενδείκνυται όταν:
- Έχει υπάρξει απροστάτευτη επαφή.
- Ξέχασε η γυναίκα να λάβει το αντισυλληπτικό της χάπι.
- Έσπασε ή γλίστρησε το προφυλακτικό.
- Υπήρξε λάθος στη χρήση άλλης αντισυλληπτικής μεθόδου (π.χ. διάφραγμα ή σπερματοκτόνο).
Η άμεση λήψη είναι καθοριστικής σημασίας. Όσο πιο σύντομα ληφθεί, τόσο αυξάνεται η αποτελεσματικότητά του. Το χάπι δεν έχει καμία δράση αν έχει ήδη πραγματοποιηθεί η εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου.
Πώς δρα το χάπι της επόμενης ημέρας;
Ο μηχανισμός δράσης του εξαρτάται από το πότε λαμβάνεται σε σχέση με τον κύκλο της ωορρηξίας.
- Αν ληφθεί πριν την ωορρηξία, μπορεί να σταματήσει ή να καθυστερήσει την απελευθέρωση του ωαρίου, αποτρέποντας τη γονιμοποίηση.
- Αν ληφθεί μετά την ωορρηξία, πιθανώς αλλάζει τη δεκτικότητα του ενδομητρίου, ώστε να μην επιτρέψει την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου.
Δεν προκαλεί αποβολή και δεν επηρεάζει ήδη υπάρχουσα εγκυμοσύνη. Πρόκειται, συνεπώς, για αντισυλληπτικό και όχι για σκεύασμα διακοπής κύησης.
Αποτελεσματικότητα
Η αποτελεσματικότητα του χαπιού της επόμενης μέρας εξαρτάται από τον χρόνο λήψης.
- Η λεβονοργεστρέλη (levonorgestrel) είναι πιο αποτελεσματικό όταν λαμβάνεται εντός 12-24 ωρών.
- H ουλιπριστάλη (ulipristal acetate) παρουσιάζει υψηλή αποτελεσματικότητα αν ληφθεί μέσα στις πρώτες 24 ώρες και διατηρεί σημαντική δράση έως 5 ημέρες.
Σε κάθε περίπτωση εάν έχει ήδη πραγματοποιηθεί ωορρηξία η αποτελεσματικότητα των σκευασμάτων ενδέχεται να είναι σημαντικά μειωμένη.
Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα μπορεί να μειωθεί σε γυναίκες με υψηλό δείκτη μάζας σώματος (BMI). Επίσης, η χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως αντιεπιληπτικά ή αντιβιοτικά, ενδέχεται να επηρεάσει τη δράση του.
Χάπι της επόμενης ημέρας: Πιθανές παρενέργειες
Οι παρενέργειες του χαπιού της επόμενης μέρας είναι συνήθως ήπιες και παροδικές. Μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Ναυτία και εμετό
- Πονοκέφαλο ή ζάλη
- Κόπωση ή ευαισθησία στο στήθος
- Αλλαγές στον κύκλο, όπως πρώιμη ή καθυστερημένη περίοδο
- Κοιλιακό πόνο ή δυσφορία
Αν παρουσιαστεί εμετός μέσα σε δύο ώρες από τη λήψη, συνιστάται η επανάληψη της δόσης, καθώς μπορεί να μην έχει απορροφηθεί επαρκώς. Οι περισσότερες γυναίκες δεν χρειάζονται περαιτέρω ιατρική φροντίδα, εκτός αν η περίοδος καθυστερήσει πάνω από επτά ημέρες, οπότε απαιτείται τεστ εγκυμοσύνης.
Αντενδείξεις και προφυλάξεις
Παρότι το χάπι είναι γενικά ασφαλές, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται τακτικά. Η συχνή χρήση μπορεί να προκαλέσει ορμονικές διαταραχές και να οδηγήσει σε ακανόνιστους κύκλους.
Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες καταστάσεις όπου η λήψη του απαιτεί ιατρική καθοδήγηση:
- Σε γυναίκες με σοβαρή ηπατική νόσο
- Σε περιπτώσεις σοβαρού άσθματος που απαιτεί κορτικοστεροειδή
- Όταν υπάρχει υπερευαισθησία στα συστατικά του φαρμάκου
Δεν επηρεάζει τη μελλοντική γονιμότητα ούτε υπάρχει κάποιο όριο στον αριθμό των φορών που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αλλά η λήψη του θα πρέπει πάντα να συνοδεύεται από ιατρική ενημέρωση για την επιλογή πιο σταθερής μεθόδου αντισύλληψης.
Ο ρόλος του γυναικολόγου και η σημασία της ενημέρωσης
Η λήψη του χαπιού της επόμενης μέρας δεν θα πρέπει να γίνεται χωρίς σωστή καθοδήγηση. Ο γυναικολόγος μπορεί να εξηγήσει:
- Πότε είναι πραγματικά απαραίτητο το χάπι.
- Πώς να το λάβει η γυναίκα με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.
- Ποια μόνιμη μέθοδος αντισύλληψης ταιριάζει καλύτερα στην ίδια.
Η ενημέρωση είναι καθοριστικής σημασίας για να αποφευχθεί η κατάχρηση και η παρερμηνεία του ρόλου του φαρμάκου. Η επιστημονική κοινότητα τονίζει ότι το χάπι της επόμενης μέρας είναι ένα ασφαλές εργαλείο στα χέρια των γυναικών, εφόσον χρησιμοποιείται σωστά και υπεύθυνα.
Το χάπι της επόμενης ημέρας συνιστά μια αποτελεσματική μορφή έκτακτης αντισύλληψης, όταν χρησιμοποιείται έγκαιρα και σύμφωνα με τις οδηγίες. Δεν είναι υποκατάστατο των τακτικών μεθόδων, αλλά ένα έκτακτο μέτρο για περιπτώσεις ατυχήματος. Η χρήση του δεν προστατεύει από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη συνέχιση της χρήσης προφυλακτικού για πλήρη προστασία.
Η σωστή πληροφόρηση και η καθοδήγηση από γυναικολόγο διασφαλίζουν ότι κάθε γυναίκα θα το χρησιμοποιήσει με ασφάλεια, υπευθυνότητα και πλήρη επίγνωση του τρόπου δράσης του.
Η πρόληψη και η ενημέρωση παραμένουν τα πιο ισχυρά μέσα για την προστασία της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας κάθε γυναίκας.
Για εξειδικευμένη καθοδήγηση και υποστήριξη σε θέματα αντισύλληψης, ο Μαιευτήρας – Γυναικολόγος Ιωάννης Ράπτης και η ομάδα του βρίσκονται στην διάθεσή σας. Επικοινωνήστε μαζί μας
